Thực phẩm và sự phát sinh một số loại ung thư
Cùng với sự phát triển của công nghiệp và lối sống hiện đại, tỷ lệ ung thư đang ngày một gia tăng và trở thành nỗi ám ảnh trên toàn thế giới. Yếu tố môi trường từ lâu đã được xem là một trong những nguyên nhân sinh ung thư hàng đầu, trong đó không thể không kể đến ảnh hưởng của chế độ ăn uống và cách chế biến thực phẩm trên sự hình thành một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa.
Cho đến nay, nhiều nghiên cứu đã chấp nhận rằng chế độ ăn uống là một trong những yếu tố hàng đầu gây ung thư ở người (chiếm khoảng 35% các nguyên nhân sinh ung). Chế độ ăn liên quan đến một số bệnh ung thư có thể được phân thành 3 loại chính:
2. Rượu: liên quan đến ung thư gan, ung thư đường tiêu hóa (hầu họng và thực quản)…
Các vị trí xuất hiện ung thư liên quan đến chế độ ăn uống:
Một số cơ quan trong cơ thể, chủ yếu là hệ tiêu hóa được xem là có nguy cơ phát sinh ung thư cao nhất từ tác động của thực phẩm hoặc từ thói quen ăn uống, chế biến thực phẩm không hợp lý. Ngoài ra gan, vú, nội mạc tử cung, tiền liệt tuyến cũng là những cơ quan chịu ảnh hưởng sinh ung thư từ thực phẩm. Mối liên quan cụ thể được trình bày trong bảng sau:
|
Vị trí ung thư |
Chế độ ăn uống liên quan |
|
Hầu họng |
Uống rượu |
|
Thực quản |
Uống rượu Hút thuốc lá Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng |
|
Dạ dày |
Ăn ít rau quả Ăn nhiều thực phẩm bị cháy, đồ nướng hoặc xông khói, thực phẩm lên men, đồ muối hoặc ngâm Hút thuốc lá |
|
Đại tràng / Trực tràng |
Ăn nhiều thịt và mỡ động vật Ăn ít ngũ cốc và rau quả (thiếu chất xơ) Hút thuốc lá |
|
Vú (hậu mãn kinh) |
Ăn nhiều chất béo động vật |
|
Nội mạc tử cung |
Ăn nhiều chất béo và thực phẩm giàu năng lượng |
|
Tuyến tiền liệt |
Ăn nhiều chất béo và thực phẩm giàu năng lượng |
|
Gan |
Uống rượu Hút thuốc lá Độc tố nấm |
Cơ chế gây ung thư của thực phẩm:
Hiện nay, các nhà khoa học đã chứng minh được một số cơ chế phát sinh ung thư liên quan đến các thành phần trong thức ăn hoặc sự hình thành một số chất gây ung thư trong quá trình chế biến thức ăn. Cụ thể:
- Mỡ là thức ăn có thể gây ung thư do các cơ chế:
o Mỡ động vật là nguyên liệu để chuyển hóa và sinh năng lượng đối với các tế bào ung thư đang phát triển.
o Mỡ gây tăng acid mật ở ruột già làm biến đổi tế bào niêm mạc,có thể dẫn đến ung thư đại tràng
o Thừa mỡ động vật làm hệ thống miễn dịch suy giảm, do đó giảm khả năng chống đỡ đối với các tế bào ung thư.
o Mỡ còn là tiền chất tạo ra các hormon steroid gây ung thư có tính gia đình như ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư đại tràng…
- Rượu có khả năng gây ung thư vì khi chuyển hóa, rượu tạo ra chất acetaldehytde có khả năng gây đột biến DNA và sinh ung thư
- Các loại thực phẩm nướng hoặc hun khói trong quá trình chế biến sinh ra nhiều amin dị vòng, gây đột biến tế bào và tổn thương gen.
- Các loại thực phấm ướp muối hoặc lên men có chất Nitrit để bảo quản, trong cơ thể, nitrit kết hợp với các axit amin tạo thành nitrosamin là một chất gây ung thư mạnh
- Tương tự, chế độ ăn nhiều thịt động vật có thể gây ung thư do quá trình chuyển hóa Nitrogen của thịt cũng sinh ra chất Nitrosamin .