Mưa axit là hiện tượng mưa có độ  pH dưới 5,6. Đây là hậu quả của quá trình sản xuất của con người tiêu thụ nhiều than đá, dầu mỏ và các nhiên liệu tự nhiên khác.

Quá trình này diễn ra theo các phản ứng hoá học sau đây:                                                                                     

• Lưu huỳnh:

S + O₂ → SO₂

Quá trình đốt cháy lưu huỳnh trong khí oxi sẽ sinh ra lưu huỳnh điôxít.

 

SO₂ + OH- → HOSO₂

Phản ứng hoá hợp giữa lưu huỳnh điôxít và các hợp chất gốc hiđrôxit.

 

HOSO₂ + O₂ → HO₂ + SO₃

Phản ứng giữa hợp chất gốc HOSO₂ và O₂ sẽ cho ra hợp chất gốc HO₂ và SO₃

 

SO₃(k) + H₂O(l) → H₂SO₄(l);

Lưu huỳnh triôxít SO₃ sẽ phản ứng với nước và tạo ra H₂SO₄. Đây chính là thành phần chủ yếu của mưa axít.

 

 

• Nitơ:

N₂ + O₂ → 2NO;

2NO + O₂ → 2NO₂

3NO₂(k) + H₂O(l) → 2HNO₃(l) + NO(k)

HNO₃ chính là thành phần của mưa axít.

 

CaCO₃  + 2HNO₃  →  Ca(NO₃)₂ + CO₂↑ + H₂O

 

  Ngày nay hiện tượng mưa axit và những tác hại của nó đã gây nên những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là ở những nước công nghiệp phát     triển. Vấn đề ô nhiễm môi trường luôn được cả thế giới quan tâm. Việt Nam chúng ta đang rất chú trọng đến vấn đề này. Do vậy mà giáo viên     phải cung cấp cho học sinh những hiểu biết về hiện tượng mưa axit cũng như tác hại của nó nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường

Mưa axit làm mùa màng thất thu và phá hủy các công trình xây dựng, các tượng đài làm từ đá cẩm thạch, đá vôi, đá phiến ( các loại đá này thành phần chính là CaCO₃):

CaCO₃  + H₂SO₄→  CaSO₄  + CO₂↑  + H₂O

 

Hiện tượng “ma trơi” thường xuất hiện ở những vùng đầm lầy, nghĩa địa… Đó là hiện tượng xuất hiện những đốm lửa cháy sáng bay trong không khí. Bản chất của hiện tượng này được giải thích với sự tham gia của 2 chất khí đó là photphin(PH₃) và diphotphin(P₂H₄), P₂H₄ là chất có khả năng tự cháy trong không khí, khi cháy nó tạo ra nhiệt lượng làm tăng nhiệt độ lên đến khoảng 150⁰C sau đó  PH₃ tiếp tục cháy và kết quả là xuất hiện “ngọn lửa ma trơi”.

PH₃, P₂H₄ xuất hiện do sự phân hủy xương, xác động thực vật ở  khu vực như đầm lầy, nghĩa địa. Đó là nguồn photpho rất lớn để hình thành PH₃, P₂H₄ bằng hoạt động của các vi khuẩn trong đất. Điphotphin là chất lỏng, dễ bay hơi và tự bốc cháy ngoàii không khí ở nhiệt độ thường làm cho PH₃ cháy tạo ra P₄H₁₀ và H₂O:

• 2 P₂H₄  + 7 O₂ → 2 P₂O₅+ 4 H₂O + Q (1)

    Nhờ nhiệt Q tỏa ra ở phản ứng (1) mà:

• 2 PH₃ + 4O2 → P₂O₅ + 3 H₂O + Q' (2)

    Các pư (1) và (2) tạo ra năng lượng dưới dạng ánh sáng. Do đó khi cháy hỗn hợp (PH₃ và P₂H₄ ) có hình ngọn lửa vàng sáng, bay là là di động trên mặt đất, lúc ẩn lúc hiện mà người ta gọi đó là "ma trơi". Hiện tượng này thưởng gặp ở các nghĩa địa khi trời mưa có gió nhẹ.

Do các kim loại trên có tính khử mạnh nên vẫn cháy được trong khí quyển CO2. Thí dụ :

• 2Mg  +  CO₂ →   2MgO  +  C

    Cacbon sinh ra lại tiếp tục cháy:

• C  +  O₂ →   CO₂

•     Để dập tắt các đám cháy thông thường người ta thường dùng khí CO_2. Tuy nhiên một số đám cháy có các kim  loại mạnh thì CO₂ không những không dập tắt mà làm cho lửa cháy thêm gây thiệt hại nghiêm trọng. 

Mới xem thì có vẻ lạ vì nồi nhôm mới, ngoài nước ra thì không tiếp xúc với gì khác, chẳng lẽ nước lại làm cho nồi đen ?

Bình thường trông bên ngoài nước không có vấn đề gì, thực tế trong nước có hòa tan nhiều chất, thường gặp nhất là các muối canxi, magiê và sắt. Các nguồn nước có thể chứa lượng muối sắt ít nhiều khác nhau, loại nước chứa nhiều sắt “ là thủ phạm” làm cho nồi nhôm có màu đen.

Vì nhôm có tính khử mạnh hơn sắt nên nhôm sẻ đẩy sắt ra khỏi muối của nó và thay thế ion sắt, còn ion sắt bị khử sẽ bám vào bề mặt nhôm, nồi nhôm sẽ bị đen:

Để hoàn thành được điều trên phải có 3 điều kiện:

• Lượng muối sắt trong nước phải đủ lớn

•  Thời gian đun sôi phải đủ lâu

•  Nồi nhôm phải là nồi mới

• Chảo xào rau, môi và dao đều làm từ sắt. Thế nhưng loại sắt để chế tạo chúng lại không giống nhau.

• Sắt dùng để làm chảo là “gang”. Gang có tính chất là rất giòn. Trong công nghiệp, người ta nấu chảy lỏng gang để đổ vào khuôn, gọi là “đúc gang”

• Môi múc canh được chế tạo bằng “thép non”. Thép non không giòn như gang. Người ta thường dùng búa để rèn, biến thép thành các đồ vật có hình dạng khác nhau.

• Dao thái rau không chế tạo từ thép non mà bằng “thép”. Thép vừa dẻo vừa dát mỏng được, có thể rèn, cắt gọt nên rất sắc.

    Khi làm thí nghiệm hóa học, nếu quần áo bạn dính phải axit nitric HNO₃ đặc thường sẽ bị thủng một lỗ; khi dùng axit không đặc, nhìn bên ngoài thì không thấy gì, nhưng sau khi phơi khô bạn sẽ thấy ngay lỗ thủng.

    Quần áo chúng ta mặc thường ngày thường dệt bằng sợi bông, thành phần hóa học của sợi bông là xenlulozơ. Xenlulozơ không tan trong nước và đa số các dung môi khác nhưng dễ tan trong axit HNO₃ đặc nên làm thủng quần áo.

    Khi bị axit HNO3 loãng dính vào quần áo, tuy quần áo không bị thủng ngay, nhưng khi quần áo khô, nồng độ axit HNO₃ càng ngày càng đặc, cuối cùng sẽ làm thủng quần áo. Ngoài ra, axit HNO₃ loãng có thể có tác dụng hóa học với xenlulozơ.